Έχοντας να χειριστεί ένα από τα πιο δύσκολα αλλά και κομβικής σημασίας ζητήματα σε σχέση με το μέλλον της κυπριακής οικονομίας, ο Έφορος Αποκρατικοποιήσεων, Κωνσταντίνος Ηροδότου, μίλησε στο InBusinessNews για τις διαδικασίες που ακολουθούνται για την προσέλκυση και επιλογή κατάλληλου Στρατηγικού Συνεργάτη/ Επενδυτή για την ΑΤΗΚ, και την επιλογή και τον καθοριστικό ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι διεθνούς εμβέλειας οίκοι που έχουν διοριστεί για υποβοήθηση του έργου της Μονάδας Αποκρατικοποιήσεων (Μονάδα). Ο Έφορος περιγράφει επίσης τους σχεδιασμούς που θα εξασφαλίσουν πως δεν θα γίνει «ξεπούλημα» οποιουδήποτε οργανισμού περιλαμβάνεται στο Πρόγραμμα Δράσης Αποκρατικοποιήσεων, και κατ’ επέκταση πως διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον.
Αρχικά πείτε μας ποια είναι η λογική πίσω από τις αποκρατικοποιήσεις, πέραν της μνημονιακής υποχρέωσης για εξασφάλιση κάποιων άμεσων εσόδων για το κράτος;
Η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου που λήφθηκε τον Δεκέμβριο του 2013 έχει τους ακόλουθους κύριους στόχους για το Πρόγραμμα Δράσης Αποκρατικοποιήσεων (Πρόγραμμα), παράλληλους και εξίσου σημαντικούς στο σύνολο τους με την εισροή εσόδων για μείωση του δημοσίου χρέους:
• Μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της οικονομίας.
• Δημιουργία θέσεων εργασίας.
• Προσέλκυση ξένων επενδύσεων.
• Ενίσχυση του ανταγωνισμού.
• Καλύτερη τιμολόγηση και βελτίωση της ποιότητας υπηρεσιών, προς όφελος του καταναλωτή.
• Καλύτερη αξιοποίηση του εργατικού δυναμικού, αύξηση της αποδοτικότητας και παραγωγικότητας των οργανισμών, ενδυνάμωση της εταιρικής διακυβέρνησης και συνακόλουθη βελτίωση της κερδοφορίας τους.
Με βάση τον περί της Ρύθμισης Θεμάτων Αποκρατικοποίησης Νόμο του 2014 (Νόμος), η Μονάδα ενεργεί ως συμβουλευτικό και συντονιστικό όργανο υπό τις οδηγίες του Εφόρου, ο οποίος υποβάλει εισηγήσεις προς και ενεργεί με βάση τις οδηγίες της Διυπουργικής Επιτροπής Αποκρατικοποιήσεων ή/και του Υπουργικού Συμβουλίου, ανάλογα με την περίπτωση. Ως αποτέλεσμα, ο ρόλος του Εφόρου και ευρύτερα της Μονάδας είναι τεχνοκρατικός και αποσκοπεί στην εφαρμογή του Προγράμματος.
Στο πλαίσιο αυτό, οι πιο πάνω στόχοι του κράτους αποτελούν τεχνική κατεύθυνση για τον Έφορο και τη Μονάδα, οι οποίοι καταβάλλουν κάθε προσπάθεια για την επίτευξη τους μέσω του σχεδιασμού των κατάλληλων διαδικασιών. Στόχος είναι η μεγιστοποίηση του ευρύτερου θετικού αντικτύπου για τη χώρα μας και επομένως η διασφάλιση του συμφέροντος του δημοσίου και ταυτόχρονα του κάθε οργανισμού. Για το σκοπό αυτό από τη μέρα σύστασης της Μονάδας επιδιώκουμε στενή συνεργασία με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, καθώς και την αξιοποίηση της σχετικής εμπειρίας των ανεξάρτητων επαγγελματικών συμβούλων που διορίζονται για υποβοήθηση του έργου της Μονάδας.
Και πώς τόσο η Μονάδα όσο και η κυβέρνηση ευρύτερα διασφαλίζει ότι δεν θα γίνει αυτό που κάποιοι ονομάζουν «ξεπούλημα» του δημοσίου πλούτου;
Έχοντας ως τεχνοκράτης συμβουλεύσει οργανισμούς και κυβερνήσεις διεθνώς σε διαπραγματεύσεις και συναλλαγές που ξεπερνούν τα 47 δισ. ευρώ, η σωστή προσέγγιση και αφετηρία είναι η σε βάθος ανάλυση και αξιολόγηση όλων των παραμέτρων της κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης.
Η πρακτική είναι η ακόλουθη. Σε πρώτο στάδιο πρέπει να διενεργηθεί λεπτομερής ανάλυση του οργανισμού και των εξελίξεων του τομέα στον οποίο δραστηριοποιείται, συμπεριλαμβανομένου του ανταγωνισμού από εταιρείες του ιδιωτικού τομέα. Στη συνέχεια, με βάση τις αναλύσεις αυτές, θα πρέπει να αξιολογηθεί η θέση του συγκεκριμένου οργανισμού σε σχέση με τους στόχους του κράτους, οι οποίοι στη περίπτωση της Κύπρου περιλαμβάνουν τους στόχους της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, που ήδη αναφέρθηκαν πιο πάνω. Είναι επίσης απαραίτητο να λαμβάνονται υπόψη οι διεθνείς τάσεις που παρατηρούνται στον κάθε συγκεκριμένο τομέα, ιδιαίτερα εάν αυτές είναι ισχυρές, για να δούμε ποιες από αυτές επηρεάζουν το συγκεκριμένο οργανισμό.
Σε δεύτερο στάδιο θα πρέπει να αναλυθεί κατά πόσο οι στόχοι του κράτους και του οργανισμού μπορούν να επιτευχθούν μέσω μίας από τις διαθέσιμες δομές συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα. Οι διαθέσιμες δομές δεν περιορίζονται στη μερική ή πλήρη αποκρατικοποίηση κάποιου οργανισμού ή περιουσιακού στοιχείου, αφού η συνεργασία κράτους και ιδιωτικού τομέα μπορεί να πάρει άλλη μορφή όπως συμφωνία μίσθωσης, συμφωνία διαχείρισης, σύμβαση παραχώρησης ή μεικτή ιδιοκτησία. Η ανάλυση αυτή ολοκληρώνεται με τον καθορισμό της δομής συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα που μπορεί να εφαρμοστεί, και η οποία κρίνεται πως εξυπηρετεί καλύτερα τους στόχους του κράτους και του οργανισμού. Μέσω της επιλεγμένης δομής, στόχος είναι να μεταφερθούν οι ανάλογες ευθύνες διαχείρισης επιχειρησιακών ρίσκων στην οντότητα (κράτος ή ιδιωτικός τομέας) η οποία, βάσει προηγουμένων (precedents) του τομέα, μπορεί να τις διαχειριστεί καλύτερα. Η μεταφορά γίνεται με τις ανάλογες ρήτρες και διαφυλάξεις στην τελική συμφωνία μεταξύ των εμπλεκομένων μερών.
Πέραν αυτών κάποιοι εξακολουθούν να τονίζουν ότι η διαδικασία θα καταλήξει σε ξεπούλημα της Cyta;
Η αναφορά σε «ξεπούλημα» υπονοεί την πώληση μετοχών οργανισμού του κράτους, σε αποτίμηση που είναι χαμηλότερη από την πραγματική αξία του. Σε σχέση με τον κίνδυνο αυτό, τόσο οι διαδικασίες αποκρατικοποίησης που ακολουθεί η Μονάδα όσο και ο Νόμος περιλαμβάνουν ασφαλιστικές δικλείδες που δεν επιτρέπουν να συμβεί κάτι τέτοιο.
Η Μονάδα εφαρμόζει διαδικασίες που διασφαλίζουν πως η αποκρατικοποίηση κάθε οργανισμού γίνεται στη βάση διεθνών προτύπων και βέλτιστων πρακτικών. Ο Νόμος περιέχει ισοδύναμες πρόνοιες για εφαρμογή οποιασδήποτε μεθόδου αποκρατικοποίησης με βάση τις αρχές της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της μη διάκρισης. Στο πλαίσιο αυτό, η Μονάδα έθεσε στόχο και εξασφάλισε την έγκριση της Διυπουργικής Επιτροπής Αποκρατικοποιήσεων για το διορισμό ανεξάρτητων συμβούλων διεθνούς εμβέλειας και εγνωσμένου κύρους, οι οποίοι κατέχουν αποδεδειγμένη εμπειρία σε παρόμοιες συναλλαγές στον τομέα των τηλεπικοινωνιών. Η εμπλοκή των συμβούλων αυτών στον σχεδιασμό και εφαρμογή ανοικτών και διάφανων διαδικασιών διεθνούς επιπέδου, με την ανάλογη προετοιμασία και προεργασία, εξασφαλίζει την αξιοπιστία που θέτει ως προϋπόθεση κάθε σοβαρός επενδυτής για να ενδιαφερθεί να εμπλακεί στην αξιολόγηση επενδύσεων. Η παρουσία σοβαρών επενδυτών, με τη σειρά της, διασφαλίζει πως θα δημιουργηθεί η ανταγωνιστική τάση που πρέπει να υπάρχει μεταξύ των ενδιαφερομένων για εξασφάλιση σωστής αξίας.
Πέραν του ανταγωνισμού μεταξύ των δυνητικών επενδυτών, θα εφαρμοστεί άλλη μία συνήθης διεθνής πρακτική, με βάση την οποία θα διοριστεί ανεξάρτητος επαγγελματικός οίκος ο οποίος θα ετοιμάσει ανεξάρτητη εκτίμηση της αξίας του κάθε οργανισμού ή περιουσιακού στοιχείου πριν την υποβολή των δεσμευτικών προτάσεων από ενδιαφερόμενους στρατηγικούς συνεργάτες/ επενδυτές. Σκοπός της ενέργειας αυτής είναι να διασφαλιστεί πως οι προσφορές που θα υποβληθούν συνάδουν με την πραγματική αξία του οργανισμού.
Επιπρόσθετα, με στόχο την πλήρη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος, η Μονάδα και οι σύμβουλοι, σε στενή συνεργασία με τη διεύθυνση της ΑΤΗΚ, προβαίνουν επίσης σε αναλύσεις για να εντοπιστούν τα περιουσιακά στοιχεία τα οποία, για οποιοδήποτε λόγο, δεν αναμένεται να αποτιμηθούν στην πλήρη αξία τους από τους επενδυτές επειδή δεν χρησιμοποιούνται ή δεν είναι αναγκαία για τη λειτουργία ή τις εργασίες του κάθε οργανισμού (non-core assets), και κατά συνέπεια δεν συμβάλουν στην κερδοφορία του οργανισμού στην οποία, με βάση τις διεθνείς πρακτικές, βασίζεται η αποτίμηση της αξίας του. Στην κατηγορία αυτή εμπίπτουν για παράδειγμα, κάποια από τα ακίνητα που σήμερα κατέχει η ΑΤΗΚ και δεν χρειάζονται για τη διεξαγωγή των τηλεπικοινωνιακών εργασιών.
Περαιτέρω, με βάση το Νόμο, η Βουλή, θα κληθεί να εγκρίνει κανονισμούς που θα ρυθμίζουν το ποσό αντιπαροχής και τη διαδικασία είσπραξης του, τα περιουσιακά στοιχεία και δικαιώματα που θα αποκρατικοποιηθούν και τον χρόνο έναρξης ισχύος της αποκρατικοποίησης. Ο Νόμος προνοεί την ενέργεια αυτή ως απαραίτητο στάδιο της ολοκλήρωσης της αποκρατικοποίησης κάθε οργανισμού.
Επίσης, παράγοντας που σίγουρα δεν μπορεί να αγνοηθεί είναι πως η συγκεκριμένη διαδικασία θα περάσει και από το μικροσκόπιο της Ευρωπαϊκής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού η οποία, για σκοπούς ελέγχου σε θέματα κρατικής ενίσχυσης, μεταξύ άλλων θα εξετάσει κατά πόσο η ανταγωνιστική διαδικασία αποκρατικοποίησης είναι ανοικτή, διαφανής, με επαρκή δημοσιότητα και χωρίς διακρίσεις.
Πρακτικά πώς θα γίνει ο διαχωρισμός της Cyta για τον οποίο γίνεται μεγάλη συζήτηση;
Με βάση το νομοσχέδιο που εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο στις 26/8/2015, θα συσταθεί εταιρεία ιδιωτικού δικαίου (CYTA Ltd) στην οποία θα μεταφερθούν όλες οι τηλεπικοινωνιακές εργασίες της ΑΤΗΚ καθώς και όλα τα σχετικά περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις. Δε θα μεταφερθούν στη CYTA Ltd και θα παραμείνουν στην ΑΤΗΚ περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις που δεν έχουν σχέση με τις τηλεπικοινωνιακές εργασίες. Τα στοιχεία ενεργητικού και οι υποχρεώσεις που δεν θα μεταφερθούν στη CYTA Ltd θα καθοριστούν με διάταγμα του Υπουργικού Συμβουλίου.
Με την ίδρυση της CYTA Ltd το μετοχικό της κεφάλαιο θα ανήκει αποκλειστικά στη Δημοκρατία, ενώ ο κατάλληλος Στρατηγικός Συνεργάτης/ Επενδυτής που θα επιλεχθεί μέσω της διενέργειας ανοικτής και διεθνούς διαδικασίας θα αγοράσει μετοχές της CYTA LTD από τη Δημοκρατία.
Διευκρινίζεται πως με βάση το νομοσχέδιο, οι υποχρεώσεις που δε θα μεταφερθούν στη CYTA Ltd και θα παραμείνουν με την ΑΤΗΚ περιλαμβάνουν τις συμβατικές και άλλες σχέσεις της ΑΤΗΚ με τους εργαζόμενους της, και όλες τις υποχρεώσεις της αναφορικά με τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα και ωφελήματα των εργαζομένων. Αυτό διασφαλίζει πως όλοι οι εργαζόμενοι, μετά τη μεταφορά όλων των τηλεπικοινωνιακών εργασιών και σχετικών περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων στη CYTA Ltd, θα παραμείνουν υπάλληλοι της ΑΤΗΚ από κάθε άποψη χωρίς να επηρεάζεται το εργασιακό καθεστώς τους και τα δικαιώματά τους συμπεριλαμβανομένων των απολαβών, καθηκόντων και ευθυνών που έχουν ως υπάλληλοι της ΑΤΗΚ. Ο καθορισμός του προσωπικού που θα παραμείνει στη CYTA Ltd μετά την απόκτηση μετοχών της από το Στρατηγικό Συνεργάτη/ Επενδυτή, καθώς και του καθεστώτος τους, θα γίνει στο τέλος της μεταβατικής περιόδου. Η περίοδος αυτή θα ξεκινήσει με την απόκτηση μετοχών της CYTA Ltd από το Στρατηγικό Συνεργάτη/ Επενδυτή και θα διαρκέσει 12 μήνες, δίνοντας έτσι επαρκή χρόνο στον κάθε εργαζόμενο για να μπορεί να προβεί σε πλήρως πληροφορημένη αξιολόγηση και επιλογή. Σημειώνεται πως θα παραμείνει στην ΑΤΗΚ το προσωπικό του οποίου η εργασία δεν θα σχετίζεται με τα περιουσιακά στοιχεία και υποχρεώσεις που θα μεταφερθούν στη CYTA Ltd.
Και βάσει όσων αναφέρατε πιο πριν μπορούμε να υποθέσουμε ότι μια θετική και οργανωμένη διαδικασία αποκρατικοποίησης της Cyta μπορεί να βοηθήσει και το υπόλοιπο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων;
Προϋπόθεση για την προσέλκυση κατάλληλων στρατηγικών συνεργατών/ επενδυτών είναι η εξασφάλιση της εμπιστοσύνης τους. Κανένας σοβαρός ενδιαφερόμενος δεν θα επενδύσει χρόνο και χρήμα για την αξιολόγηση επενδύσεων, εάν δεν είναι σίγουρος πως η διαδικασία που θα ακολουθηθεί θα είναι σοβαρή και αξιόπιστη, με διαφάνεια, ίση μεταχείριση και σωστό σχεδιασμό. Ταυτόχρονα, άλλη απαραίτητη προϋπόθεση είναι η κατάλληλη προετοιμασία της διαδικασίας επιλογής στρατηγικού συνεργάτη/ επενδυτή, έτσι ώστε να διασφαλίζει πως θα εφαρμοστούν αυστηρά χρονοδιαγράμματα με τις συνήθεις φάσεις και χρονικά πλαίσια που εφαρμόζονται διεθνώς.
Η επιτυχής διενέργεια και ολοκλήρωση της διαδικασίας αυτής, όχι μόνο θα βοηθήσει το Πρόγραμμα Δράσης Αποκρατικοποιήσεων, αλλά θα στείλει ισχυρά διεθνή μηνύματα όσον αφορά την καταλληλόλητα της Κύπρου για πραγματοποίηση μεγάλων ξένων επενδύσεων, και θα δημιουργήσει θετικό προηγούμενο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ: Κλειστά τα εργασιακά στη Cyta
Ιδιωτικές τηλεπικοινωνίες σε όλη την Ευρώπη
Γιατί πρέπει να προχωρήσουν οι ιδιωτικοποιήσεις
