Την ύπαρξη αυξανόμενης ζήτησης για τα Κυπριακά Διεθνή Εμπιστεύματα (Cyprus International Trusts-CIT) από πελάτες προερχόμενους από την Μέση Ανατολή, το Ισραήλ, την Ασία και την Αφρική, αναδεικνύει η πρόεδρος του Κυπριακού Παραρτήματος του STEP, Νίκη Ξενοφώντος.
Σε συνέντευξή της στο CBN, η κ. Ξενοφώντος εξηγεί ότι πλέον η εστίαση μετατοπίζεται από την παραδοσιακή προστασία περιουσιακών στοιχείων προς τη νόμιμη οργάνωση περιουσίας, τον προγραμματισμό διαδοχής περιουσίας και τη διακυβέρνηση οικογενειακής περιουσίας.
Αποκαλύπτει επίσης ότι ο STEP Κύπρου δραστηριοποιείται ενεργά στη βρετανική αγορά, μετά την απόφαση της χώρας να αλλάξει ριζικά το καθεστώς non-dom, ενώ η Κύπρος θα φιλοξενήσει το STEP Europe Conference που θα πραγματοποιηθεί στις 23-24 Οκτωβρίου στη Λεμεσό, μια διοργάνωση που το κυπριακό παράρτημα κέρδισε κατά το συνέδριο του 2024.
Ως πρόεδρος του STEP Κύπρου πώς θα περιγράφατε την τρέχουσα κατάσταση του εγχώριου τομέα εμπιστευμάτων; Έχει επηρεαστεί από τις τελευταίες γεωπολιτικές εντάσεις;
Η Κύπρος εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική δικαιοδοσία για εμπιστεύματα, κυρίως λόγω της ευελιξίας της νομοθεσίας περί Διεθνών Εμπιστευμάτων και της παράδοσης του αγγλοσαξονικού δικαίου.
Αναμφίβολα, οι πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις έχουν επηρεάσει σημαντικά τον τομέα των εμπιστευμάτων στην Κύπρο, ιδίως μέσω της μείωσης της δραστηριότητας λόγω των κυρώσεων της Ε.Ε. και της απομείωσης κινδύνου από κυπριακές τράπεζες και παρόχους υπηρεσιών.
Έχει παρατηρηθεί σημαντική μείωση στη χρήση εμπιστευμάτων από Ρώσους και Λευκορώσους πελάτες για σκοπούς διαδοχής. Ορισμένα υφιστάμενα εμπιστεύματα χρειάστηκε να μεταφερθούν ή να τερματιστούν λόγω κυρώσεων ή ανάκλησης των σχετικών υπηρεσιών.
Πρόσωπα υψηλής καθαρής αξίας (HNWIs) από ασταθείς περιοχές θεωρούν την Κύπρο πιο ασφαλή εναλλακτική σε σχέση με offshore ή αδιαφανείς δικαιοδοσίες
Επιπλέον, εφαρμόζεται πλέον πολύ αυστηρότερος έλεγχος και συμμόρφωση με τα πρότυπα KYC/AML, ειδικά όταν οι ιδρυτές ή οι δικαιούχοι προέρχονται από χώρες υψηλού κινδύνου. Τα μητρώα πραγματικών δικαιούχων, βάσει των ευρωπαϊκών οδηγιών AML, ενημερώνονται και παρακολουθούνται πιο στενά.
Υπάρχει ευρεία αντίληψη πως τα εμπιστεύματα ενέχουν υψηλό ρίσκο και αντιμετωπίζονται αναλόγως, υπό αυξημένο έλεγχο όχι μόνο ως προς τη νομιμότητά τους, αλλά και ως προς την οικονομική τους ουσία και τον σκοπό τους.
Για την επίτευξη μεγαλύτερης διαφάνειας, χωρίς να υπονομεύεται η προστασία περιουσίας, παρατηρείται αυξανόμενο ενδιαφέρον για οικογενειακά γραφεία (family offices) και ιδιωτικές εταιρείες διαχείρισης εμπιστευμάτων (private trust companies).
Επιπλέον, παρατηρείται αυξημένο ενδιαφέρον από άλλες περιοχές, όπως η ηπειρωτική Ευρώπη. Αυτή η μείωση (σε ρωσόφωνους πελάτες) δημιούργησε ευκαιρίες διαφοροποίησης, με αυξανόμενο ενδιαφέρον από πελάτες της Μέσης Ανατολής, του Ισραήλ και της Ασίας που αναζητούν μια πολιτικά ουδέτερη και νομικά σταθερή δικαιοδοσία εντός Ε.Ε.
Ορισμένα πρόσωπα υψηλής καθαρής αξίας (HNWIs) από ασταθείς περιοχές θεωρούν την Κύπρο πιο ασφαλή εναλλακτική σε σχέση με offshore ή αδιαφανείς δικαιοδοσίες.
Τα κύρια πλεονεκτήματα των κυπριακών εμπιστευμάτων:
Προστασία περιουσίας:
- Τα εμπιστεύματα στην Κύπρο προσφέρουν ισχυρή προστασία έναντι μελλοντικών απαιτήσεων ή πιστωτών (εφόσον δεν έχουν συσταθεί με σκοπό την απάτη). Ο νόμος προβλέπει περίοδο παραγραφής 2 ετών.
- Τα περιουσιακά στοιχεία του εμπιστεύματος διαχωρίζονται νομικά από την προσωπική περιουσία του ιδρυτή. Οι διατάξεις κληρονομικού δικαίου άλλων χωρών δεν εφαρμόζονται σε περιουσία υπό κυπριακό εμπίστευμα.
Φορολογική ουδετερότητα:
- Δεν υπάρχει φορολόγηση εισοδημάτων ή κερδών από πηγές εκτός Κύπρου για μη φορολογικούς κατοίκους.
- Δεν υπάρχει φόρος κεφαλαιουχικών κερδών, περιουσίας ή κληρονομιάς στην Κύπρο.
- Το εισόδημα μπορεί να συσσωρεύεται ή να διανέμεται με ευελιξία.
Εμπιστευτικότητα:
- Το εμπιστευματικό έγγραφο δεν εγγράφεται δημόσια, ενώ οι ταυτότητες των διαχειριστών παραμένουν ιδιωτικές.
- Απαιτείται περιορισμένη μόνο αποκάλυψη σε αρμόδιες αρχές, υπό πλαίσιο AML ή ανταλλαγής φορολογικών πληροφοριών (CRS, FATCA).
Ευελιξία ελέγχου από τον ιδρυτή:
- Ο ιδρυτής μπορεί να διατηρεί σημαντικές εξουσίες (π.χ. δικαίωμα βέτο, επενδυτικές αποφάσεις, απομάκρυνση διαχειριστών) χωρίς να ακυρώνεται το εμπίστευμα.
- Υπάρχει δυνατότητα πρόβλεψης προστατών ή επιφυλασσόμενων εξουσιών.
Διάρκεια:
- Τα κυπριακά εμπιστεύματα μπορούν να είναι αόριστης διάρκειας (προηγουμένως υπήρχε όριο 100 ετών).
Χρήση σε διαδοχή και προγραμματισμό περιουσίας:
- Συνήθης χρήση σε σχεδιασμό διαδοχής, χωρίς ανάγκη διαθήκης, και σε διατήρηση οικογενειακής περιουσίας μέσω επενδυτικών δομών.
- Μπορούν να παρακάμπτουν υποχρεωτικούς κανόνες διαδοχής άλλων χωρών.
Αναγνώριση ξένων εμπιστευμάτων:
- Η Κύπρος είναι συμβαλλόμενο μέρος στη Σύμβαση της Χάγης για το εφαρμοστέο δίκαιο στα εμπιστεύματα, τα οποία αναγνωρίζει.
Η Κύπρος θα συνεχίσει να αποτελεί προτιμώμενη δικαιοδοσία για εμπιστεύματα, ιδίως μεταξύ των πελατών που αναζητούν ένα ισχυρό, συμβατό με την Ε.Ε., αλλά ευέλικτο νομικό περιβάλλον
Γιατί η Κύπρος είναι ελκυστική για HNWIs άτομα; Αναμένεται να παραμείνει;
Ναι, είναι πολύ πιθανό να παραμείνει ελκυστική. Η Κύπρος προσαρμόζεται ενεργά στις παγκόσμιες απαιτήσεις διαφάνειας και συμμόρφωσης (π.χ. μητρώα δικαιούχων, FATCA/CRS).
Όπως προαναφέρθηκε, παρατηρείται αυξημένη ζήτηση από πελάτες της Μέσης Ανατολής, Ισραήλ, Ασίας και Αφρικής, οι οποίοι αναζητούν ευρωπαϊκές, οικονομικά αποδοτικές δομές, μαζί με αυξανόμενη χρήση family offices και private trust companies.
Αυτή η ελκυστικότητα συνοδεύεται από προκλήσεις, όπως αυξημένη ρυθμιστική εποπτεία (AML, κυρώσεις, DAC6, CRS), που καθιστούν πιο δύσκολη τη φιλοξενία πελατών από περιοχές υψηλού κινδύνου. Οι πελάτες απαιτούν πλέον ουσία, διαφάνεια και επαγγελματική διακυβέρνηση, γι’ αυτό είναι απαραίτητο οι υπηρεσίες εμπιστευμάτων να προσφέρονται από επαγγελματίες με εμπειρία και εξειδίκευση.
Η Κύπρος θα συνεχίσει να αποτελεί προτιμώμενη δικαιοδοσία για εμπιστεύματα, ιδίως μεταξύ των πελατών που αναζητούν ένα ισχυρό, συμβατό με την Ε.Ε., αλλά ευέλικτο νομικό περιβάλλον.
Ωστόσο, η εστίαση μετατοπίζεται σαφώς από την παραδοσιακή προστασία περιουσιακών στοιχείων προς τη νόμιμη διάρθρωση του πλούτου, τον σχεδιασμό της ακίνητης περιουσίας και την οικογενειακή διακυβέρνηση.
Ο STEP Κύπρου έχει συμμετάσχει ενεργά στη διαμόρφωση της επικείμενης φορολογικής μεταρρύθμισης, προσφέροντας καθοδήγηση, ώστε να διατηρηθεί το υπάρχον ευνοϊκό καθεστώς CITs
Τι προσφέρει η Κύπρος σε άτομα με καθεστώς non-dom που επιθυμούν να δημιουργήσουν κυπριακά διεθνή εμπιστεύματα;
Η Κύπρος προσφέρει ένα ιδιαίτερα ελκυστικό νομικό, φορολογικό και ρυθμιστικό περιβάλλον για άτομα με καθεστώς non-dom που επιθυμούν να δημιουργήσουν κυπριακά διεθνή εμπιστεύματα. Τα πλεονεκτήματα είναι σημαντικά, ιδίως για άτομα υψηλής καθαρής αξίας που επιδιώκουν προστασία περιουσίας, προγραμματισμό διαδοχής και φορολογική αποτελεσματικότητα.
Το καθεστώς non-domicile παρέχει σημαντικές φορολογικές απαλλαγές, όπως μη εφαρμογή Ειδικής Αμυντικής Εισφοράς (SDC) σε μερίσματα κ.α. Σημαντικό πλεονέκτημα είναι ότι δεν υπάρχει φόρος κληρονομιάς στην Κύπρο.
Ο STEP Κύπρου έχει συμμετάσχει ενεργά στη διαμόρφωση της επικείμενης φορολογικής μεταρρύθμισης, προσφέροντας καθοδήγηση, ώστε να διατηρηθεί το υπάρχον ευνοϊκό καθεστώς CITs.
Μετά την αλλαγή του καθεστώτος non-dom στο Ηνωμένο Βασίλειο από τον Απρίλιο 2025, δραστηριοποιείστε στοχευμένα στη βρετανική αγορά;
Ναι, ο STEP Κύπρου έχει αναγνωρίσει τη βρετανική μεταρρύθμιση ως στρατηγική ευκαιρία για προσέλκυση ενδιαφέροντος από Βρετανούς συμβούλους, HNWIs και οικογενειακά γραφεία, οι οποίοι αναζητούν εναλλακτικές δικαιοδοσίες.
Αν και δεν υπάρχει ακόμη ευρεία δημόσια καμπάνια, ο STEP Κύπρου και συναφείς επαγγελματικοί φορείς συμμετέχουν ενεργά σε βρετανικά συνέδρια και εκδηλώσεις, προωθώντας την Κύπρο ως ευρωπαϊκή, φορολογικά αποδοτική και βασισμένη στο αγγλοσαξονικό δίκαιο εναλλακτική για δημιουργία/διαχείριση εμπιστευμάτων και μετεγκατάσταση.
Το όραμά μου είναι η Κύπρος να εξελιχθεί σε παγκόσμια αναγνωρισμένο, διαφανές και καινοτόμο κέντρο διαχείρισης πλούτου
Ποιο είναι το προσωπικό σας όραμα για τον τομέα εμπιστευμάτων στην Κύπρο; Ποιες είναι οι κύριες προτεραιότητες σας;
Το όραμά μου είναι η Κύπρος να εξελιχθεί σε παγκόσμια αναγνωρισμένο, διαφανές και καινοτόμο κέντρο διαχείρισης πλούτου, γνωστό όχι μόνο για τη νομική ευελιξία και φορολογική αποτελεσματικότητα, αλλά και για την αξιοπιστία, τον επαγγελματισμό και τα ηθικά του πρότυπα.
Η Κύπρος διαθέτει τα απαραίτητα θεμέλια: Ένα σύγχρονο νομικό πλαίσιο, ιδιότητα κράτους-μέλους της Ε.Ε. και παράδοση στο αγγλοσαξονικό δίκαιο.
Ωστόσο, απαιτούνται τολμηρά βήματα, προκειμένου να εδραιωθεί ως κορυφαία δικαιοδοσία για τη σύσταση εμπιστευμάτων, ιδίως καθώς μεταβάλλεται το παγκόσμιο τοπίο, με παραδείγματα όπως η μεταρρύθμιση του καθεστώτος non-dom στο Ηνωμένο Βασίλειο και η εντεινόμενη διεθνής εποπτεία των offshore χρηματοοικονομικών κέντρων.
Αυτό που προσωπικά θα ήθελα να δω να υλοποιείται, είναι η επιβολή αυστηρότερων κανόνων στην παροχή εμπιστευματικών και καταπιστευματικών υπηρεσιών, ενδεχομένως μέσω της καθιέρωσης υποχρεωτικής, εξειδικευμένης επαγγελματικής πιστοποίησης, την οποία θα πρέπει να αποκτούν οι επαγγελματίες του συγκεκριμένου τομέα, πριν τους επιτραπεί να προσφέρουν τέτοιες υπηρεσίες.
Ένα τέτοιο μέτρο θα συνέβαλλε ουσιαστικά και στην αποκατάσταση της φήμης του κυπριακού τομέα παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών.
Ο STEP Κύπρου έχει επιδείξει έντονη δραστηριότητα τα τελευταία χρόνια, ασκώντας πίεση προς τις τοπικές αρχές για τη βελτίωση του επαγγελματικού κλάδου. Ποια ήταν τα βασικά επιτεύγματα της προσπάθειας αυτής, θα συνεχιστεί αυτή η δράση;
Πράγματι, έτσι είναι, και είμαστε ιδιαίτερα υπερήφανοι γι’ αυτό. Το Παράρτημα αποτελεί ένα από τα πιο δραστήρια στην Ευρώπη και έχει διαδραματίσει ενεργό και εποικοδομητικό ρόλο τα τελευταία χρόνια στη διαμόρφωση της ανάπτυξης του τομέα των εμπιστευμάτων, αλλά και ευρύτερα των επαγγελματικών υπηρεσιών στην Κύπρο.
Οι παρεμβάσεις του, μέσω θεσμικών ενεργειών, εκπαιδευτικών δράσεων και διαλόγου διαμόρφωσης πολιτικής, συνέβαλαν στον εκσυγχρονισμό του κλάδου και στην ενίσχυση της φήμης του, τόσο στην τοπική αγορά όσο και διεθνώς.
Ορισμένα από τα βασικά επιτεύγματα περιλαμβάνουν:
- Συνεργασία με τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο, το ICPAC, τον Σύνδεσμο Εταιρειών Παροχής Επαγγελματικών Υπηρεσιών (CYFA) και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς (CySEC) για την αποσαφήνιση των υποχρεώσεων κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (AML) που αφορούν τους διαχειριστές εμπιστευμάτων και τους παρόχους υπηρεσιών.
- Προώθηση βέλτιστων πρακτικών ως προς το KYC (γνωριμία με τον πελάτη), την τεκμηρίωση εμπιστευμάτων και τον έλεγχο δέουσας επιμέλειας πελατών.
- Υποστήριξη των Κυπρίων επαγγελματιών για συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της FATF, του CRS και των ευρωπαϊκών κανονισμών.
- Προώθηση αναλογικής και πρακτικής ρύθμισης που προστατεύει την αξιοπιστία του κλάδου χωρίς να υπερφορτώνει τους επαγγελματίες.
- Καθοριστική συμμετοχή στις συζητήσεις με τις ρυθμιστικές αρχές για την εφαρμογή των ευρωπαϊκών κανόνων σχετικά με τα μητρώα πραγματικών δικαιούχων εμπιστευμάτων.
- Υπεράσπιση της προστασίας της εμπιστευτικότητας και της θέσπισης λογικών επιπέδων πρόσβασης στα μητρώα, προκειμένου να επιτυγχάνεται ισορροπία μεταξύ διαφάνειας και ιδιωτικότητας.
Πέραν των ανωτέρω, θεωρούμε σημαντικό να προσφέρουμε ουσιαστικά ανταποδοτικά οφέλη στα μέλη μας, γι’ αυτό και διοργανώνουμε τακτικά εκπαιδευτικά και επαγγελματικά σεμινάρια/διαδικτυακά σεμινάρια, όχι μόνο για τη συμπλήρωση των μονάδων συνεχιζόμενης επαγγελματικής κατάρτισης (CPD), αλλά και για να διατηρούνται τα μέλη μας ενήμερα και μπροστά στις εξελίξεις του νομικού και ρυθμιστικού πλαισίου.
Αξιοσημείωτο, το Παράρτημα εργάζεται αυτή τη στιγμή σε ένα προσχέδιο νομοσχεδίου για την προστασία ατόμων με ψυχική ανικανότητα, το οποίο φιλοδοξεί να υποβάλει προς συζήτηση στη Βουλή των Αντιπροσώπων και, εφόσον εγκριθεί, να ψηφιστεί σε νόμο.
Αν επιτευχθεί αυτό, η Κύπρος θα καταστεί μία από τις πρώτες-αν όχι η πρώτη-χώρα παγκοσμίως που θα θεσπίσουν τέτοια νομοθεσία: Καθολική αντιπροσωπευτική πληρεξουσιότητα (Global Representative Power of Attorney).
Η εισαγωγή αυτής της πρωτοποριακής μορφής μακροχρόνιας πληρεξουσιότητας (Lasting Power of Attorney-LPA) στην κυπριακή έννομη τάξη, ευθυγραμμισμένη με τους στόχους αυτούς, θα προσφέρει ουσιαστικά κοινωνικά οφέλη στους κατοίκους της Κύπρου.
Η ύπαρξη ενός LPA παρέχει στους πολίτες τη δυνατότητα να βασίζονται σε ένα σταθερό νομικό πλαίσιο που τους προστατεύει αποτελεσματικά από οικονομική εκμετάλλευση.
Πρόκειται για ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο, τόσο για τον γηράσκοντα πληθυσμό όσο και για άτομα που πάσχουν από άλλες μορφές νοητικής ανεπάρκειας.
Κατά πάσα πιθανότητα, η ενσωμάτωση του LPA στο κυπριακό δίκαιο θα ενισχύσει επιπλέον την εμπιστοσύνη στην Κύπρο ως δικαιοδοσία, ακόμη και από άτομα που μέχρι σήμερα δεν χρησιμοποιούν άλλες διαθέσιμες δομές, όπως τα διεθνή εμπιστεύματα ή ο σχεδιασμός διαδοχής, είτε στην Κύπρο είτε στο εξωτερικό.
Κατ’ επέκταση, αυτό θα ενισχύσει και τον τομέα της εξυπηρέτησης ιδιωτών πελατών (private client business).
Τέλος, θεωρείτε ότι ο τομέας εμπιστευμάτων της Κύπρου ρυθμίζεται επαρκώς;
Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα επίκαιρο και πολυδιάστατο ερώτημα. Η σύντομη απάντηση είναι ότι ο τομέας εμπιστευμάτων της Κύπρου ρυθμίζεται, αλλά εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις ως προς τη συνεπή εφαρμογή, την αποτελεσματική επιβολή και την αναλογικότητα των ρυθμίσεων σε σχέση με τις διεθνείς προσδοκίες, ιδιαίτερα υπό το πρίσμα της πληγείσας φήμης της χώρας, η οποία προέκυψε από έναν «τέλειο συνδυασμό» παραγόντων: Πελάτες υψηλού κινδύνου, ελλιπή εποπτεία και έντονο παγκόσμιο έλεγχο.
Η Κύπρος κάνει πρόοδο προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά υπάρχει ακόμη δουλειά να γίνει. Υφίσταται λειτουργικό και διαρκώς βελτιούμενο ρυθμιστικό πλαίσιο για τα εμπιστεύματα. Εάν η Κύπρος θέλει να καθιερωθεί ως κορυφαία, συμβατή με την Ε.Ε. δικαιοδοσία εμπιστευμάτων, τότε η ενίσχυση και εναρμόνιση της σχετικής ρύθμισης πρέπει να αποτελέσει ύψιστη προτεραιότητα και το Παράρτημά μας εργάζεται ενεργά προς αυτή την κατεύθυνση.
Τέλος, να αναφέρουμε με υπερηφάνεια ότι το φετινό STEP Europe Conference θα πραγματοποιηθεί στην Κύπρο, στις 23–24 Οκτωβρίου, στη Λεμεσό, μια διοργάνωση την οποία κερδίσαμε στο συνέδριο του 2024.
